Belki hatırlayanlarınız vardır, geçen yılın Mart ayında The New York Times teknoloji yazarı Kevin Roose köşe yazısının bulunduğu sayfayı NFT pazarlarından birinde satışa çıkarmıştı. Satıldı mı? Evet satıldı. Rakamın ne olduğunun pek önemi yok. Esas mesele bugün dünyada İnternetten kolaca ulaşabileceğiniz dijital ürünlerin nasıl- hatırı sayılır rakamlara- satıldığıdır. İşte tam burada NFT denilen sistem devreye giriyor ve ürünün adı bu noktadan sonra “kripto sanat” olarak telaffuz edilmeye başlıyor.
Kabul! Dünya ekonomisi ciddi bir değişim dönüşüm içerisinde…
Bir süre önce yenilik patlamasına sebep olan internet sayesinde sanal kartlar, tek tuşla yapılan para transferleri ve cep şifrelerle yapılan bankacılık işlemleri hayatımızın tam orta yerine konuverdi. Bu yeniliklere “alıştık” derken bir de fiziki manada bir para çıkışı olmadan harcadığımız sanal paralarla tanış(tırıl)tık. Crypto ve currency kelimelerinin bileşiminden oluşan ve (sözde) hiçbir merkezî otorite ya da yabancı kuruma bağlı olmayan sanal bir para birimi: “Cryptocurrency”…
Programlanabilir para olarak da anlaşılan bu para, belirli şifreler kullanılarak sanal cüzdanlara yerleştirilip yine şifreler aracılığı ile cüzdanlardan çıkarılarak kullanılabildiği için “kripto para” adını taşımakta. Değeri, piyasada anlık arz ve talep koşullarına göre belirleniyor.
Yaklaşık binden fazla çeşidinin olduğu bu sanal parada en bilindik olanı Bitcoin olmakla birlikte son günlerin popüleri NFT…
NFT’nin diğer kripto paralarla farkına gelince; NFT aynısından tekrar üretilemeyen ve parçalanamayan yapıda. Örneğin Bitcoin ve benzerlerinin bölerek satılabilmesi ya da aynı cinsten bir para birimiyle takas edilebilmesi mümkün iken NFT için böyle bir durum söz konusu değil. NFT’nin değerini yatırımcısı belirliyor.
NFT’nin açılımı ‘Non Fungible Token’. Türkçe karşılığı ise “Değiştirilemeyen değer” olarak ifade edilebilir. Değiştirilemeyen varlıklara verilebilecek en güzel örneklerden biri sanat eserleridir. Bunun yanında dijital ortamdaki birçok ilginç öğe, attığınız bir tweet, oyun ya da bir yazı NFT olarak değerlendirilebilir.
NFT aslında bir kripto para birimi olsa da klasikleşmiş kriptolardan farklı bir uygulamaya sahip olarak, dijital ortamda ürettiğiniz pek çok eseri ilgilendirebilecek bir kavram. Bu çerçevede NFT için internet ortamında yer alan dijital ögelerin bir nevi sertifikalandırılarak tescillenmesi işlemi denilebilir. Kripto para piyasasında sıklıkla kullanılan blockchain altyapısını kullanarak bu sistemi yürütüyor.
Ancak her dijital gelişme riskleri de yanına alarak gelir. Örneğin bu yılın şubat ayında NFT ticaret platformlarından birisi olan Open Sea bir kimlik avı saldırısıyla karşı karşıya kaldı. Sonuçta internet ortamında yapılan bir işlem olması nedeniyle bu ve benzeri saldırıların olması her daim ihtimal dahilindedir. Bir diğer üzerinde durulması gereken konu ise işlem sırasında tükettiği yüksek miktardaki elektrik enerjisi nedeniyle çevreye olumsuz etkisi.
Tahminlere göre, yaklaşık rakamlarla 100 eserlik bir çalışmanın NFT üzerinden satılması demek, çevreye 10 tonun üzerinde karbondioksit salınmasına neden oluyormuş.
NFT’ ler için geleceğinin parlak olduğunu söyleyenlerde var, şişirilmiş bir balon ve günü geldiğinde küçük bir hareketle de söndürülebilir olduğunu söyleyenlerde… Tıpkı kripto paraların gün gelip batacağını söyleyenlerin olduğu gibi…
Belki de insanlık için kurgulanmış puzzle’ın parçalarından sadece birisidir.
Bu arada küçük bir hatırlatma eğer bir NFT eseriniz varsa ve bir miktar da kripto paraya sahipseniz metaverse deneyiminin de içindesiniz denilebilir. Bir sonraki başlığımız metaverse mi?
