Kahramanmaraş'ın Yöresel El Sanatları: Köşkerlik

Günümüzde Kahramanmaraş'ta yemeni ve çarık üretimi yapan atölyelerde bot şeklinde olan 'kelik', kadınların giydiği 'edik', düğün nişan ve özel günlerde giyildiği bilinen 'tokalı Osmanlı yemenisi' günlük yaşamda giyilen fatih yemenisi, saray ve ev içinde giyilen 'tokalı ve tokasız saray yemenisi', tarla, bağ, bahçede çalışırken giyilen 'Karadağ çarığı' geleneksel yöntemlerle üretilmektedir. Ürünlerin orijinal yapısı ve geleneksel üretim şekli, Hollywood yönetmenlerinin ilgisini çekmiş ve Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi, Truva, Fetih 1453 filmlerinde kullanılan çarıklar Kahramanmaraş'ta üretim yapan köşkerlerden temin edilmiştir (Baysal,2012). Yunanistan'a, Amerika'ya, İngiltere'ye, İrlanda'ya çarık ihracatı yapılmaktadır. Yurt dışında pek çok otel otantik bir görüntü sunmak amacıyla personeline Kahramanmaraş'tan temin ettikleri çarıkları giydirmektedir. Çarık ve yemenilerin yapımında manda, sığır, koyun ve keçi derileri kullanılmaktadır. Deriler işlenirken kireçli toprak ve palamut ağacının yaprakları kullanılır. Derinin içindeki öz yumuşatıldıktan sonra koyun ve keçinin iç organlarındaki yağlar eritilerek, deriler toprak üstünde yağlanır. Derileri renklendirmede kök baya ve toprak boya kullanılmaktadır. Boyalar deriye sürüldükten sonra boyalı kısım ince yağlarla yağlanarak boyanın derinin içine işlemesi ve yumuşaması sağlanır. Osmanlı döneminde siyah rengi kocasını kaybetmiş dul kadınların, kırmızı rengi evli kadınların, sarı rengi bekr genç kızların, yeşil rengi yaşlı kadınların, portakal rengini nişanlı olan genç kızların tercih ettiği bilinmektedir. Dikme işleminde kullanılan pamuk ipler bal mumuylamumlanmakta ve böylece su geçirmeleri ve çürümeleri önlenmektedir. Çarık ve yemenilerin üretiminin hiçbir safhasında makine kullanılmamakta ve elde dikilmektedir. Kaynakça: ÇALIŞ, Hikmet (2014). Kahramanmaraş'ta Geleneksel El Sanatları. Akdeniz'in Altın Kenti Kahramanmaraş. Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını, 304. Baysal, A. Caner (2012, 23 Şubat) ''Fetih 1453''ün Çarıkları Kahramanmaraş'tan', Erişim Tarihi: 18 Mart 2013, www.haber7.com.tr.