Tüketicilerin korunmasını öngören kanun teklifi TBMM genel kurulunda

TBMM Genel Kurulundaki görüşmelerde teklifin tümü üzerine İYİ Parti Grubu adına söz alan Ankara Milletvekili Ayhan Altıntaş, komisyon aşamasında 2 madde ihdasına yönelik önerge verdiklerini hatırlattı. Altıntaş, verdikleri önergeyle, kayda değer gelirleri olmayan ve gönüllülük esasına göre çalışan tüketici örgütlerinin, tüketici haklarını ilgilendiren ve idare mahkemelerinde görüşülmesi gereken hususlarda da harç ücreti külfetinden korumayı amaçladıklarını ancak bunun kabul edilmediğini anlattı.

Kara yolları için belirlenen geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen vatandaşlara uygulanacak cezai yükün tüketiciler lehine azaltılmasını da önerdiklerini aktaran Altıntaş, "Burada asıl sorunlardan biri de otoyol işletmecisi firmaların cezalı geçişleri araç sahibine bildirmeden cezaları uygulaması ve aylar sonra avukat marifetiyle haciz yoluyla tahsil etmeye kalkışmasıdır. Bu firmaların ihbar yapmadan ceza ve haciz uygulamasına da son verilmelidir." dedi.

HDP İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu, GSM aboneliklerinde hat çekmediği için iadesi durumunda vatandaşın cezayla karşılaştığını anlatarak, "Tüketiciyi istismar eden bu şirketlere karşı tüketicinin elini güçlendirecek ve bunların bu istismarlarını engelleyecek düzenlemeleri çıkartmamız gerekiyor." dedi.

"Açma kapama bedeli diye saçma sapan bir soygun var." diyen Kenanoğlu, komisyonda bu bedelinin kaldırılması için verdikleri önergeye, konunun yönetmelikle düzeltilebileceği cevabını aldıklarını söyledi.

CHP Kocaeli Milletvekili Tahsin Tarhan, tüketici ve konut kredilerindeki sigorta şartının, bankalar tarafından kötüye kullanıldığını belirterek, "Tüketicinin açık talebi varmış gibi ayrı bir dilekçe alıp bağımsız bir sözleşme yapıyorlar ve tüketiciyi kendi sigorta sözleşmeleriyle bağlıyorlar. Değişikliğin uygulamada daha önce yaşanan bu sorunlara yol açmaması için yeterli olmadığını düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.

CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'da tüketicileri korumaya yönelik son derece önemli hükümler olduğunu ancak Ticaret Bakanlığının ilgili bürokrasisinin bugüne kadar bu kanunu ön ödemeli konut satışlarında uygulamadıklarını öne sürdü.

İstanbul Esenyurt'ta Türkiye'nin en büyük dolandırıcılığının yapıldığını savunan Hamzaçebi, "Arsa sahibi-kötü niyetli müteahhit-belediye üçgeninde 100 bine yakın vatandaşımız dolandırılmıştır. Aslında konu, sadece Esenyurt'la da sınırlı değil; Tuzla var, Fikirtepe var, Türkiye'nin diğer illeri var. Kitle çok büyük ama maalesef Ticaret Bakanlığı bu yasaların kendine vermiş olduğu görevi uygulamamıştır." diye konuştu.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, "250 bin dolara daire alanlara Türk pasaportu hediye" diye İngilizce reklamlar olduğunu belirterek, "Aynısının Arapçası, Türkçesi var, her dilde olanı var. Reklam Kurulu mevcut meri mevzuatıyla bunlara bir şey yapabiliyorsa derhal bu konuda bir açıklama yapsın. Niye bugüne kadar yapmadılar? Bu Meclis'ten bir düzenleme gerekiyorsa biz Türkiye Cumhuriyeti pasaportunu bir promosyona dönüştüren bu reklamlara karşı ne yapmamız gerekiyorsa o tedbiri alalım." değerlendirmesinde bulundu.

AK Parti Manisa Milletvekili İsmail Bilen, kanun teklifiyle konut kredilerinde, tüketicilerin ihtiyaç duymadıkları diğer yan ürün ve hizmetlerin kredi kullanım şartı olmasının önüne geçildiği bildirdi. Bilen, devre mülk ve devre tatil sözleşmeleriyle vatandaşın ve tüketicinin mağdur edilmesine yönelik çaba, gayret veya satışların engellendiğini, bu satışların tamamen yasaklanması hükmü getirildiğini anlattı.

İdari yaptırımlara ilişkin hükümlerin de tekrar gözden geçirildiğini, cezaların uygulanabilir ve caydırıcı olması amacıyla gerekli değişikliklerin yapıldığını dile getiren Bilen, "Dikkat çeken bir diğer düzenleme ise internet üzerinden yapılan, tüketicileri aldatıcı ve mevzuata aykırı reklamlar hakkında Reklam Kuruluna erişim engellemesi kararı verme yetkisidir." dedi.

Kabul edilen maddelere göre, taksitle satış sözleşmelerinde temerrüt durumunda kalan borcun tümünün peşin kılınmasına ilişkin koşullar, Türk Borçlar Kanunu ile uyumlu ve tüketici lehine olacak şekilde değiştirilecek. Taksitle satış sözleşmelerinde tüketicinin kalan borcunun tümünün ifasının talep edilmesi için kanundaki diğer şartların yanı sıra kalan borç yerine sözleşmede yer alan bedel dikkate alınacak.

Tüketici kredilerinde kredi borcunun tamamının erken ödenmesi halinde bildirim aranmaksızın cayma hakkı hükümleri uygulanacak. Böylece tüketicilerin, ödedikleri ücret ve masrafların iadesi ile kredi nedeniyle katlandıkları maliyet azaltılacak.

Kredili mevduat hesabı, kredi kartı gibi belirsiz süreli tüketici kredilerinde faiz oranında tüketici lehine değişikliklerin derhal uygulanabilmesi için düzenleme yapılacak. Bu kapsamda faiz oranındaki indirimin, tüketici lehine olması dolayısıyla yürürlüğe girmesi için 30 gün öncesinde bildirim yapılması şartı kaldırılacak. Bu şart yalnızca faiz oranı artırımını kapsayacak şekilde değiştirilecek.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un, tüketici kredilerine ve konut finansmanı sözleşmelerine sigorta yaptırılmasını kapsayan maddeleri, "Sigorta, yan finansal ürün ve hizmet sunumu" başlığıyla yeniden düzenlenecek. Bu kapsamda tüketicinin yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla açık talebi olmaksızın kredi bağlantılı sigorta yaptırılamayacak.

Konut finansmanı kuruluşu ile kredi veren, kredi bağlantılı sigorta içermeyen bir sözleşmeyi de tüketiciye teklif etmek koşuluyla kredi bağlantılı sigorta yaptırılmasını içeren bir kredi sözleşmesini, konut finansmanı sözleşmesini tüketiciye sunabilecek.

Tüketicinin istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat, kredi veren tarafından, konut finansmanı kuruluşu tarafından kabul edilmek zorunda olacak. Kredi bağlantılı sigortanın, kredi borcunun geri ödenme teminatını sağlamak amacıyla meblağ sigortalarında kalan borç tutarıyla ve vadesiyle uyumlu olması gerekecek.

Tüketici kredisi sözleşmesi ile konut finansmanı sözleşmesi, kredi ile ilgili olanlar hariç yan finansal ürün ve hizmetlerin satın alınması şartına bağlanamayacak.

Ön ödemeli olarak satılan konutlar, sözleşmede belirlenen tarihte tüketicilere teslim edilecek. Büyük ölçekli konut projelerinde inşaatın tamamlanması çok uzun süreler alabildiği için ön ödemeli olarak satılan konutların tüketicilere azami teslim süresi 36 aydan 48 aya çıkarılacak. Kat irtifakının tüketici adına tapu siciline tescil edilmesiyle birlikte zilyetliğin devri halinde de devir ve teslim yapılmış sayılacak.

Başta mobilya olmak üzere niteliği itibarıyla farklılık arz edebilen ve tüketicilerin özel istek ve ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan malların teslimi, tüketicinin bilgilendirilmesi ve onayı ile mesafeli sözleşmelerde genel kural olan 30 günde teslim veya ifa edilme yükümlülüğünden istisna tutulacak.

Aracı hizmet sağlayıcılara; mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen hususlara dair tüketicilerin bildirim ve taleplerini iletebilecekleri ve söz konusu hususları takip edebilecekleri kesintisiz bir sistemi kurma yükümlülüğü getiriliyor.

Aracı hizmet sağlayıcılar, aracılık ettikleri mesafeli sözleşmelere ilişkin satıcı veya sağlayıcı adına ve hesabına tüketicilere yaptıkları ön bilgilendirme, ön bilgilendirmenin teyidi ve onayına ilişkin işlemlerden, işlemi yapan olarak satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsil sorumlu tutulacak.

Tüketicinin bilgilendirilmesine ilişkin yönetmelikte düzenlenen ön bilgilendirmede bulunması zorunlu unsurlardaki eksikliklerin aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanması durumunda sorumluluk, aracı hizmet sağlayıcıda olacak.

Mesafeli sözleşmelere ilişkin işlemlerin yapıldığı platformu kuran ve işleten aracı hizmet sağlayıcıları, aracılık edilen işlemlere ilişkin kayıtları tutacak, ilgililere verecek.

Aracı hizmet sağlayıcıların, satıcı veya sağlayıcılar ile olan sözleşmelerine uymaması nedeniyle düzenlemelere aykırılığa yol açarsa, aykırılık teşkil eden her bir işlemden sorumluluğu bulunacak.

Aracı hizmet sağlayıcılar, aracılık edilen mesafeli sözleşmelerin bedel tahsilatına da aracılık etmeleri durumunda, kanunda düzenlenen ayıba ilişkin sorumluluk halleri ile teslim veya ifa sonrası bedelin satıcıya veya sağlayıcıya aktarıldığı durumlar dışında, bedel kendilerinde kaldığı sürece teslim veya ifa ile cayma hakkının kullanımında satıcı veya sağlayıcıyla birlikte tüketicilere karşı müteselsil sorumlu olacak.

Aracı hizmet sağlayıcılar, satıcı veya sağlayıcı onayı olmaksızın düzenledikleri kampanya ve indirimlerle satıcı veya sağlayıcı adına kurulmasına aracılık ettikleri mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak; tedarik edememe, stok yetersizliği gibi nedenlerle sözleşme konusu mal ya da hizmetin hiç ya da gereği gibi teslim veya ifa edilememesine neden olmalarından sorumlu tutulacak.

Aracı hizmet sağlayıcılar, teslim veya ifa zamanı gibi tüketicinin alışveriş tercihinde ve satın alma sonrasında fesih hakkının kullanımında önemli bir etkisi olan reklamlarında taahhüt edilen bilgilerin tüketiciye yapılan ön bilgilendirmeyle uyumlu olması ve ispatına ilişkin sorumlu olacak.

Teklifle, devre tatil sözleşmelerinin kapsamı ile düzenlenme usul ve esasları açıklığa kavuşturuluyor.

Devre tatil satışının finansal kiralamayla yapılması durumunda da devre tatil sözleşmelerine ilişkin kanun hükümleri uygulanacak.

Ayni hakka konu devre tatil sözleşmelerinin, sadece Kat Mülkiyeti Kanunu'nda belirtilen usul ve esaslar kapsamında devre mülk sözleşmesi şeklinde kurulması zorunlu olacak.

Kooperatif veya ticaret şirketi ortaklığı ya da dernek veya vakıf üyeliği suretiyle devre tatil hakkı tanınması yasaklanarak kanunun getirdiği korumadan tüketicilerin yararlanması sağlanacak.

Paravan şirketler kurularak tüketicilerin mağdur edilmesinin engellenmesi amacıyla devre tatile konu mal üzerinde ayni hak sahibi olmayanların devre mülk veya devre tatil satışı yapması yasaklanacak.

Tüketicinin, devre tatil sözleşmesinden cayma hakkını daha kolay kullanabilmesi için getirilmiş olan cayma süresi içinde tüketiciden ödeme veya borçlandırıcı belge alma yasağı, ayni hakka konu devre tatil sözleşmesi olan devre mülk sözleşmelerini de kapsayacak şekilde genişletilecek. Söz konusu yasağın ihlali halinde, tüketicilere ödemeleri derhal iade edilecek; tüketiciyi borç altına sokan her türlü belge, tüketici yönünden geçersiz olacak.

Devre mülk hakkı veren sözleşmeler de dahil olmak üzere tüketicilerle ön ödemeli devre tatil sözleşmesi kurulamayacak.

Devre mülk hakkı veren sözleşmeler hariç olmak üzere, devre tatil sözleşmeleri en fazla 10 yıl için kurulacak.

Tüketici, şahsi hak sağlayan devre tatil sözleşmesinden kaynaklanan tatil hakkını belirli bir dönem için kullanmayacağını tatilin başlayacağı tarihten en az 90 gün önce sağlayıcıya bildirirse, o dönem için tüketiciden herhangi bir isim altında bir bedel talep edilemeyecek.

Yenilenmiş ürünlere tüketiciye teslim tarihinden itibaren asgari bir yıl garanti verilmesi zorunlu olacak. Ancak özelliği nedeniyle bazı malların garanti şartları Ticaret Bakanlığınca başka bir ölçü birimiyle de belirlenebilecek.

Yönetmelikle belirlenen mallar ancak Bakanlıkça yetkilendirilen merkezlerde yenilenmesi şartıyla yenilenmiş ürün olarak satılabilecek. Yenileme merkezleri, Bakanlıktan yetki belgesi alacak.

Elektronik kimlik bilgisi bulunan malların kullanılmış ve kayıtlı olduğuna ilişkin doğrulama yapılmasının gerektiği durumda bu doğrulamalar Bakanlık, yenileme merkezi ve yetkili alıcı tarafından Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu kayıtlarından yapılacak.

Genel Kurulda, teklifin ikinci bölümünün tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından TBMM Başkanvekili Nimetullah Erdoğmuş, birleşime ara verdi. Erdoğmuş, aranın ardından komisyonun yerinde olmaması üzerine birleşimi saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.