Hayalet avcıların temizlenmesiyle 1,7 milyon su canlısı kurtuldu

Deniz ve iç sularda avcılık esnasında kopan, kaybolan veya terk edilen av araçları bazen yıllarca birer "hayalet avcı" olarak ekosistemi tehdit ediyor. Hayalet avcılar, av baskısı oluşturup su canlılarının barınma ve beslenmelerini olumsuz etkiliyor, ekonomik zararlara, göç yolları ve habitatların bozulmasına, nesli tehdit altındaki türlerin zarar görmesine ve çevre kirliliğine sebep oluyor.

Hayalet avcılık yapan av araçlarının sucul ekosistem üzerine etkileri, bunların türüne göre farklılık gösteriyor. Bilimsel çalışmalara göre, çoğunluğu sentetik ağlar 8-10 yıla, ahşap tuzaklar 2 aya, kimyasal işlem uygulananlar 2 yıla, iskeletleri demir ve paslanmaz çelik, etrafı ise vinil kaplanan ağ gözleriyle donatılan tuzaklar 10-15 yıla, plastik tuzaklar ise 30 yıla kadar hayalet avcılığa devam edebiliyor.

Sucul ekosistemde ciddi zararlara yol açıyor

Bu araç gereçlerden kullanımı yasak misina ağları, seçiciliği düşük av miktarının ise yüksek olması nedeniyle her türlü canlı stokuna zarar veriyor. Üretildiği madde nedeniyle kaçak kullanılan misina ağları, doğada uzun yıllar bozulmadan kalarak sucul ekosistemde ciddi zararlara yol açıyor.

Bilimsel çalışmalara göre, kaybolan her 100 metrelik bir posta ağa, işlevsiz hale gelinceye kadar balık, kaplumbağa ve kabuklu gibi 309 denizel organizma takılarak ölüyor. Bu canlı ölümleri ise biyoçeşitlilik ve çevrenin zarar görmesi, önemli miktarda su ürününün ekonomik değer kazanmadan kaybını beraberinde getiriyor. Ayrıca çoğunluğu sentetik malzemeden oluşan ağlar, sucul ekosistemde parçalanıp çözünerek mikroplastik kirliliğine yol açıyor.

96 milyon metrekarelik alan tarandı

Bakanlıkça denizlerin ve iç suların hayalet avcılardan arındırılması için "Denizlerin Terkedilmiş Av Araçlarından Temizlenmesi Projesi" yürütülüyor. Projeyle hayalet ağların öncelikle biyolojik çeşitlilik açısından önemli veya yoğun olarak bulunduğu noktalar tespit ediliyor. Her yıl bu program kapsamında temizlik çalışmaları yapılıyor.

Avcılığı yasaklanarak koruma altına alınan kırmızı mercanların ülkede yoğun bulunduğu Balıkesir'in Ayvalık ilçesi sınırlarındaki deniz alanında da proje yürütülüyor. Çalışmayla kırmızı mercanların üzerini kaplayan hayalet ağlar temizlenerek resiflerinin yok olmaları önlendi ve ekosistemin yeniden canlanması sağlandı.

Proje kapsamında şimdiye kadar ülke genelinde yürütülen saha çalışmalarında yaklaşık 96 milyon metrekarelik alan tarandı, 545 bin metrekare ağ ile 24 bin sepet, algarna ve benzeri sahipsiz av aracı sulardan temizlendi. Çıkarılan ağların bir kısmı geri dönüşüme kazandırıldı.

Çalışmalar sonucu bilimsel verilere göre yaklaşık 1,7 milyon su canlısının hayalet avcılar tarafından yok edilmesi engellendi. Çıkarılan ağların bir kısmı belediyelere, bir kısmı da bölge çiftçilerine teslim edilerek çevreye zarar vermeyecek alanlarda değerlendirilmesi sağlandı.

Projenin uygulandığı bölgeler

Proje, Hatay, Adana, Mersin, Antalya, Muğla, Aydın, İzmir, Balıkesir, Tekirdağ, Çanakkale, Bursa, Kocaeli, İstanbul, Yalova, Sakarya, Sinop, Konya, Isparta ve Ankara'da yürütüldü.

Deniz, göl ve baraj göllerinde yürütülen proje çalışmalarına bu yılki program dahilinde Diyarbakır, Batman, Muş, Bitlis, Şırnak, Adıyaman, Van, Malatya, Gaziantep, Ağrı, Elazığ, Erzurum ve Şanlıurfa'daki akarsularda devam edilecek.