Kahramanmaraş'ta 'Saraçlık' ve Tarihi!

Birçok el sanatını bünyesinde barındıran Kahramanmaraş, Saraçlık alanında da tarihi boyunca önemli adımlar atmıştır. İşte Saraçlık mesleğinin tarihi ve Kahramanmaraş’ta ki konumu. Saraçlar biz, çekiç, pergel, makas, iğne, pense gibi aletleri kullanarak hamut, kedene, eğer, belleme, aşırtma, kolon, beygir paldını, at boncuğu, yular, kılıf, deri önlük, kemerlik, hasır işleme, sarka, hayvan süslemeleri, cüzdan, heybe, kabza ve benzeri ürünleri geleneksel yöntemlerle yapmaktadır. Kullanılan deri, Kahramanmaraş ve Gaziantep tabakhanesinden; zincirler, demirciler çarşısından; keçeler ise Kahramanmaraş’ta üretim yapan keçecilerden temin edilmektedir. Deri olarak sığır derisi tercih edilmektedir. Sim sırma (Maraş işi) da geçmişte eğerlerin üzerine yapılan süslemelerden ortaya çıkmış ve gelişip zenginleşerek ayrı bir el sanatı haline gelmiştir. Geçmişte kadınlar tarafından evde hazırlanan sim sırmalar, saraç ustaları tarafından dükkâna getirilerek eğer üzerine yerleştirilmekteydi. 50 yıl önsesine kadar Kahramanmaraş’ta saraçlar çarşısında bu işle uğraşan 28 dükkân olduğu bilinmektedir. Günümüzde ise değişen sosyal ve ekonomik nedenlerden dolayı saraçlar çarşısında dükkân sayısı 6’ya kadar düşmüştür. Saraçların tamamı mesleği babasından veya dedesinden devralarak devam ettirmiştir. Sayılarının azlığından dolayı kendi derneklerini kuramamakta ve Köşkerler Derneği çatısı altında birleşmiş bulunmaktadırlar. XIX. yüzyılın başlarında saraçlık ürünlerini satın alırken ihtiyaç karşılamanın yanı sıra ürünlerin üzerindeki işlemelerden dolayı görsel güzelliğe de önem verilmekteydi. Günümüzde bu görsellik önemini yitirmiş ve alıcılar sadece ihtiyaçlarını karşılama amacını güder olmuştur. Maraş’ta meydana gelen sosyal ve ekonomik değişim sonucunda tarım ve hayvancılığın iyice azalması, gelişen ulaşım imkânları sonucunda at, eşek gibi binek hayvanlarının yerini araba ve traktörlerin almasıyla saraçlık ürünlerine olan ilgi azalmıştır. (Günay, 201:166) Ancak el sanatlarının birçok dalındaki ustaların aksine saraçlar, gelirlerinden memnun olduklarını, mesleğin hala iyi bir getirisi olduğunu ifade etmektedirler.