Kahramanmaraş'ta Yorgancılık Mesleği ve Tarihi!

Kahramanmaraş’ın el sanatlarından birisi olan Yorgancılık mesleğinin tarihi, ekonomiye katkısı ve günümüzde Yorgancılık. Yorganların dışında saten, satenin altında beyaz astar ve dolgu malzemesi olarak da pamuk kullanılmaktadır. Kenar dikişleri makine ile yapıldıktan sonra üzerlerindeki motifler, 3 numara dikiş iğnesi ile ustanın maharetine göre şekillenmektedir. İç dolgu olarak genellikle pamuk ve elyaf tercih edilmekle birlikte yün de kullanılmaktadır. Yorgancılar elde yaptıkları yün döşek, gelin işi yatak, beyaz mitil yorgan gibi ürünlerin yanı sıra dikiş makinesiyle karyola örtüsü, seccade gibi işleri de yaparak gelirlerini artırmaya çalışmaktadır. Motifleri saten üzerine iğne ile dokuma işlemine “sırıtma” adı verilmektedir. Motif olarak buket lale, tavuz kuşu, denizyıldızı, bülbül ve gül, kelebek, yelpaze, tavan nakışı, zincir, bahar dalı, mor menekşe gibi motifler kullanılmaktadır. Yorganın sateni ve altının “mermerşahi (yorganın alt beyaz kısmı)” makinede dikilmektedir. İç kısmı dışa çevrilerek yere serilir. İç olarak hazırlanan kabartılmış haldeki 3,5 kg pamuk, yerde saten kısmı üste gelecek şekilde serili olan örtünün üzerine yayılır ve iki taraftan yuvarlanarak dürüm şeklinde katlanır. Tekrar doğru yüzü döndürülür. Pamuk bu şekilde içe geçmiş olur. İnce bir değnekle dıştan vurularak dıştan özenle düzlenir. Her tarafı eşit incelikte olur. Pamuğun toplanmaması için “mafta (ilgi)” yapılır. 12 cm. enliliğinde kenar çekilir. Müşterinin isteğine göre gerekiyorsa “çıpkı (tebeşire bulanmış ipi yorganın üstüne gererek izi yorganın üzerine gererek ortasını bulma ve tebeşir izinden yola çıkarak çizim yapma)” yapılır. Motiflerin çiziminde karton kalıp kullanılır. Daha sonra üç numara iğne yorgan üzerine geleneksel motifler işlenerek sırıtma yapılır ve yorgan tamamlanır. Sırıtmanın azlık çokluğuna göre bir yorgan ortalama 1-2 günde tamamlanır. Kahramanmaraş merkezde, geneli Kahramanmaraş Kalesinin doğusunda yer alan 12 adet yorgancı esnafı bulunmaktadır. Yorgancılığı Darende’de Yorgancı Kamil Şimşek’ten öğrenen yorgancılar, memleketlerine dönerek mesleği Kahramanmaraş’ta devam ettirmişlerdir. Darende de mesleği öğrenen birkaç usta burada da çırak yetiştirmiş ve bugün dükkan açanların sayıları 12’yi bulmuştur. Yorgancılık mesleğine günümüzde ilgi azalmış olduğundan yeni çırak yetişmemektedir. Yaz aylarıyla beraber artan düğünler için çeyizlik olarak hazırlanan saten yorganların satışıyla birlikte yorgancıların da gelirleri bu mevsimde artmaktadır. Genellikle çeyizlik olarak dikilen yorganların pamuk, saten, yün v.b malzemelerini oğlan evi almakta, kız evi ise sırıtma masrafını üstlenmektedir.