Artık birçok ülke TikTok’u ulusal güvenlik sorunu olarak değerlendirmeye başladı. Yasaklamaların veya kısıtlamaların gerekçeleri arasında ahlaki, gizlilik ve güvenlik konuları ilk sırada yer alıyor.
Birkaç gün önce TikTok’u yasaklayan ülkeler arasına Nepal’de katıldı. Nepal hükümeti sosyal yapıya zarar verdiği gerekçesiyle yasaklama kararı aldı.
Daha önce de dünya çapında Kanada, Belçika, Norveç, İngiltere, Yeni Zelanda, İsveç Avusturalya, Tayvan gibi bazı ülkeler kimi güvenlik gerekçesiyle kimi toplumsal kaygılar gerekçesiyle -bazı noktalarda- TikTok uygulamasının kullanılmasını yasakladığını duyurmuştu. Bu yılın Mayıs ayında ise ABD’nin Montana eyaleti uygulamanın kullanımını tamamen yasaklayarak ülkede TikTok’a yasak getiren ilk eyalet olmuştu.
Uygulamanın Türkiye’de kullanımına ilişkin herhangi bir yasak yok, şimdilik…Fakat çocukların kişisel bilgilerinin görüntülenmesi, izinsiz veri toplanması ve kanuna aykırılıklar gerekçesiyle TikTok’a 1 milyon 750 bin lira para cezası verildi.
TikTok, Çin’de doğdu ve Türkiye dâhil, birçok ülkede yaygın kullanılmakla birlikte, sosyal medya uygulamaları arasında oldukça popüler durumda.
İlk 2016 yılında sahneye çıkan Tik tok, 2020 yılında dünyada 2 milyardan fazla indirmeyle en popüler uygulamalardan biri haline gelmişti. Geçen yıl ise indirilme sayısı 3 milyarın üzerinde…
Şimdi yedinci yılında, TikTok herhangi bir yavaşlama belirtisi göstermiyor. Aksine Platform mevcut hızında büyümeye devam ederse, 2026 yılına kadar Facebook gibi bazı uygulamaların önüne geçeceği tahminler ediliyor. Özellikle genç kitlenin ilgisi hâd safhada. 2023 Ocak ayı itibarıyla TikTok Türkiye’de Youtube, İnstagram ve Facebook tan sonra dördüncü sırada bulunuyor. Ülkemizde Facebook kullanıcı sayısı 32,8 milyon iken TikTok 29,86 milyona ulaşmış durumda.
Yine WE Are Social ve Meltwater’ın Ocak 2023 Dijital Dünya raporuna göre, Türkiye toplam nüfusunun %73,1’i sosyal medya kullanıyor ve %1,34 oranında büyümeyle TikTok kullanıcı sayısı 30,8 milyon olarak belirtilmektedir.
TikTok, kendisini kişilerin bilgi, yaratıcılık ve değerli anlarını cep telefonuyla yakalayarak bunları tüm dünya ile paylaşma fırsatı sunan bir plâtform olarak tanımlamakta. Çin’de geliştirilip dünya pazarına açılmış. Çinli şirket ByteDance tarafından piyasaya sürülen ve Asya’da kısa video plâtformunda lider olup başka ülkelere de yayılan bu uygulama, kısa süreli müzik ve videolar noktasında en hızlı büyüyen yazılımlardan bir hâline geldi.
TikTok ne amaçlıyor?
TikTok’u telefonunuza kurduysanız, işlem tamam. Oldukça basit. Hemen akabinde hiçbir üyelik gerektirmeden kişiye belli sayıda video izlemesi için peş peşe sıralandığı, edindiğim bilgiler arasında. Videolar anlamlı ya da anlamsız hiç fark etmez. Esas tehlike, bu videoların bir akıma dönüştürülmesi ve “Ben de yapabilirim” mantığının tertemiz beyinlerde yer bulması.
Başka bir zamanda “Bu ne saçma sapan şey!” diyerek ötelenen hâl ve tavırların normalleştirilip sıradanlaştırılması, güven zafiyetinin ta kendisi değil midir?
Bu arada, bir de bu videolardaki abartıya paralel olarak izlenme sayısı da artıyormuş. Yani ne kadar abartı, o kadar izlenme sayısı…
Oysa bizler çocuklarımıza mümkün olduğunca izole bir hayat sunmaya çalışırken, bunun bozulması için elindeki telefon ve indirdiği bu ve benzeri uygulamalar yeterli.
Her ne kadar uygulamanın mottosu “Ânı yaşa, yaratıcılığını paylaş” olsa da masumiyetten uzak video paylaşımlarının sayısı oldukça fazla.
Bütün bunların yanında, TikTok uygulamasına ilişkin veri ihlâli haberleri işin tuzu biberi… İddialara göre uygulama, cihazın tüm donanımı hakkındaki bilgilere ulaşabiliyor, kullanıcılarının telefonlarına kaydettiği bilgileri kopyalayabiliyor.
Silmiş olduğunuz uygulama, izin vermeseniz bile konum bilginizi öğrenebiliyor, uygulamayı kullanmazken bile kamera ve mikrofonunuza erişebiliyor ve dahası, kopyaladığınız her şeyi uygulamaya yapıştırmış gibi kaydedip saklıyor. Kredi kartı numarası, IBAN no, şifreleriniz vesaire…
Yine TikTok’un telefon rehberine erişebildiği ve telefonların işlemci ve depolama alanını görebildiği de iddialar arasında.
Son olarak TikTok’a dair bir anımı paylaşarak yazıma nokta koymak isterim.
Memlekete gitmek üzere uçağa bindim. Uçak henüz kalkış pozisyonunda bekliyordu. Bu sırada hemen yanımda oturan ve 11 yaşında olduğunu söyleyen bir çocuğun keyifle ve gülerek elinde tuttuğu telefonuna gözlerini sektirmeden baktığını fark ettim. Önce oyun oynadığını düşündüm. Sonra o kadar çok gülüyordu ki gayr-i ihtiyârî sordum: “Oynadığın oyun çok eğlenceli sanırım…”
Bunu söylememle aldığım cevap karşısında şaşırmam bir oldu: “Oyun değil ki video izliyorum.”
Derken bir taraftan da gözleri hâlâ telefonundaydı. “Ne videosu izlediğini sormamda bir sakınca var mı?” dedim. Hemen heyecanla bana anlatmaya başladı: “TikTok diye bir yer var. Oradan izliyorsun. Çok komik şeyler var. Meselâ dans ediyorlar, şarkı söylüyorlar …”
“Nasıl izliyorsun?” dedim. Aldığım cevap daha da şaşırtıcı oldu. Aile üyelerinden birinin (bu kısmı tam hatırlayamadım) telefonuna yüklediğini söylemişti. Benim açımdan sohbetin en dikkat çekici yeri, tam olarak kurmuş olduğu bu son cümle idi. Ailenin gerekli güvenlik önlemlerini almış olduğunu umarak yorumu siz değerli dostlara bırakıyorum.
Sağlıkla kalın…
