Savaş, normal ekonomik aktivitelerde aksamaya ve belirsizliğe yol açtığı gibi ticaret dengelerini de değiştirmektedir. Günümüz savaşları, iki ülke arasında olmaktan çıkıp bölgesel, hatta savaşa dahil olmayan birçok devlet maddi manevi olarak etkilenmektedir. Bu nedenle de ülke ekonomileri kendi dışında meydana gelen olaylardan kademe kademe etkilenmek durumunda kalıyorlar.
İsrail- Filistin arasındaki çatışma altın, doğal gaz, petrol, gibi emtia fiyatlarını ve dış ticareti etkiledi. Savaşın ilk etkisi petrol ve altın fiyatların da yükselmeye neden oldu. Cuma günü petrol arzının durumdan etkilenebileceği endişelerinin artması petrolün varil fiyatının 90 dolara çıkmasına neden olmuştu. Haftanın ilk gününde ise 86 dolara geriledi.
Anadolu Ajansı verilerine göre, doğal gaz fiyatları yüzde 39 civarı artış gösterdi. İsrail- Filistin çatışmasının başlamasıyla yükseliş eğilimine giren fiyatların yükselmesinde, İsrail’in Tamar gaz sahasında üretimi durdurması etkili oldu. Üzerine Finlandiya ve Estonya arasındaki doğal gaz akışını sağlayan boru hattında olağan dışı basınç düşüşü nedeniyle vanaların kapatılması ve onarımının 5 ay süreceği açıklaması işin tuzu biberi oldu.
Altının ons fiyatı 1.930 doların üzerine çıkarak, geçtiğimiz yedi ayın en yüksek seviyesine ulaştı. 17 Ekim günü altının onsu bir miktar düşmüş olsa da akşam saatlerinde gram altın fiyatı 1.700 TL’nin üzerinde, çeyrek altın 2.900, yarım altın ise 5.800 civarındaydı. Bu iniş çıkışlara rağmen altın güvenli liman olarak yatırımcı tarafından tercih edilmeye devam etmekte.
Dış ticaret tarafında savaş halinin ticarete etkisi de giderek büyüyor. Filistin’e yönelik mal hareketinin tamamen durduğu belirtilirken, İsrail’e yapılan ihracat taşımalarında yüzde 50’nin üzerinde azalma meydana geldiği ifade ediliyor.
Türkiye’nin İsrail ve Filistin ile yıllık ortalama 9 milyar dolarlık dış ticaret hacmi (ihracat ve ithalat toplamı) bulunuyor. Bu rakamın büyük kısmını İsrail’e yapılan ihracat oluşturmaktadır. TÜİK’e göre 2022 yılında İsrail Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 10’uncu ülke konumunda olup İsrail’e yaklaşık 6,7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Türkiye’nin bu ülkeden ithalatı ise 2,1 milyar dolardır.
Yine 2022 yılında Türkiye’den Filistin’e yapılan ihracat yaklaşık 121 milyon dolara yaklaşmışken, bu ülkeden yapılan ithalat ise yaklaşık 11 milyon dolar civarındadır.
Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde ise Türkiye’nin İsrail’e ihracatı yaklaşık 3,9 milyon dolar, Filistin’e ihracatı ise 83 milyon dolar olarak açıklanmıştır. Aynı dönemde Türkiye’nin İsrail’den ithalatı ise yaklaşık 1,1 milyon dolardır. Filistin’den ithalat ise 12 milyon dolar olarak belirtilmiştir.
Son olarak, Gazze’de yaşanan, yüreklerimizi yakan acının bir an önce son bulması dileğiyle,
Sağlıcakla…
