Uzunca bir aradan sonra sizlerle yeniden buluşmanın vermiş olduğu mutluluğun tarifi yok. En son 13 Haziran 2022 tarihinde yazmıştım. Siz kıymetli okuyucularımıza, yazılarıma bir süre ara vereceğimi belirtme fırsatı dahi bulamadan kendimi kızımın düğün telaşının içinde buldum. Sevindirici olduğu kadar bir hayli meşakkatli bir dönemdi. İnanın benim içinde kolay olmadı; yazılarımdan, dolayısıyla sizlerden uzak kalmak. Şimdi güzel yüreklerinizden gelen hoşgörünüze sığınarak Vira Bismillah diyelim.
2021 yılının Aralık ayında farklı bir platformda gençlerin sesi olabilmek adına “Gençlerin öğrenim kredisi sınavı” başlıklı bir yazı kaleme almıştım. Öncelikle yazıyı sizlerle paylaşmak isterim. Sonrasında ise neler değişti? birlikte bakalım.
“KREDİ ve Yurtlar Kurumu (KYK), kısaca öğrencilere burs, kredi ve yurt (barınma) imkânı sağlayan devlet kurumudur. Parlamenter sistem zamanında Başbakanlığa bağlıyken, bugün Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde bulunmaktadır.
Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından öğrencilere burs ve öğrenim kredisi adıyla iki tür ödeme yapılabilir. “Burs” geri ödemesiz verilirken, “öğrenim kredisi” ise öğrencinin mezun olduktan sonra geri ödemesi koşulu ile verilir. 2021 yılı itibari ile lisans öğrencileri 650 TL, yüksek lisans öğrencileri 1.300 TL, doktora öğrencileri ise 1.950 TL alıyorlar.
2002 yılında bu rakam lisans öğrencileri için sadece 45 Türk lirasıydı. Arada gözle görülür ve inkâr edilemez bir fark var. Lâkin son yıllarda- her ne kadar görünürde yükselmiş olsa da- öğrenim kredisi önemli ölçüde eridi. Geçmişte 45 TL ile çeyrek altın alınıp üste para kalırken, bugün itibarıyla bir öğrencinin bu ay bir çeyrek altın alıp köşeye koyması mümkün değil. Kenara koymak şöyle dursun, çeyreği alabilmesi için kredinin üzerine para ilâve etmesi gerekmektedir.
Krediyi aldıktan sonra geri ne kadar ödeyeceği ise, KYK kredi (öğrenim kredisi) geri ödemesi hesabının formülüyle oldukça basit: “Öğrenim süresince aldığı krediler toplamı artı Yİ/ÜFE ilâvesi”… Vadesi geldiğinde kredi ödenmez ise aylık yüzde 1,40 gecikme zammı da ayrıca…
Formülün kolay olması sizi yanıltmasın. Uygulamaya geçirmek göründüğü kadar kolay değil.
Ne kadar süre kredi almışsanız, o kadar vadede geri ödeme yapmak durumundasınız. Örneğin 6 yıl boyunca öğrenim kredisi aldıysanız, bu krediyi 6 yılda geri ödemek durumundasınız. Elbette bu süreyi kısaltmak veya belirlenmiş şartlarda ertelemek/uzatmak gibi seçenekler mevcut.
Öğrencilerin mezun olduktan sonra iki yıl içerisinde bu borçları ödemeye başlamaları gerekiyor. Ancak bir üniversite mezunu iş bulmakta zorlanırsa, borç da ödenemiyor. İster peşin olarak hepsini birden, ister aylık olarak taksite bağlanıp ödemekse mümkün.
Birer yıllık süre ile borcun ertelenmesi imkânı da var. Fakat erteleme başvurusunda bulunmak için işsizlik durumu, askerlik durumu veya yüksek lisans ve doktora eğitimi şartları var. İşsizlik ve öğrencilik durumlarında erteleme yapmak için borç vadesinin henüz gelmemiş olması, ödeme vadesi gelmişse taksitlerin geciktirilmeden ödeme yapılmış olması, SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur gibi sosyal güvenlik kuruluşlarında kayıtlı bulunmamak gerekiyor.
Asıl borcun üzerine her taksit için Yİ-ÜFE borcu eklenerek geri talep ediliyor. Eğer borç, ödeme plânına göre zamanında ödenmezse aylık yüzde 1,40 oranında gecikme zammı, günlük olarak hesaplanarak aylık öğrenim kredi borcuna yansıtılıyor. Böylece gecikme faizi ile birlikte borç kartopu misali katlanarak büyüyor. Hatta bir süre sonra da büyüyen bu borçlara ilişkin olarak vergi dairesi tarafından ödeme emri gönderilip haciz işlemleri uygulanmaya başlıyor, banka hesabına bloke koyulabiliyor.
Evet, her yıl yüz binlerce öğrencinin yükseköğrenim süresince aldığı kredi, mezuniyetten sonra öğrencilerin belini büküyor. KYK kredi borçlu sayısı bu yıl itibarıyla 5 milyonu geçmiş durumda. Her yıl yenileri açılan üniversite sayılarına paralel şekilde öğrenci sayıları da artınca, KYK öğrenim kredisinden faydalanmış borçlu sayısı da artmaktadır.
Üniversitelerden mezun olan gençlerin ha deyince iş bulamadıklar aşikâr. Bir de KYK borcu nedeniyle üniversiteden borçlu olarak mezun olunması durumu söz konusu... Her şey tıkır tıkır işledi diyelim, öğrenci mezun olur olmaz işe girdi, aldığı maaşın yanında diğer masraflarla birlikte bu krediyi ödemesi maalesef mümkün olmuyor. Bu durumda yükü aileler sırtlanmak durumunda kalıyorlar.
2021yılının Mayıs ayının sonlarında KYK borçlarında yapılandırmaya gidildi. Yapılandırılmaya göre anaparaya eklenen gecikme zammı ve faizde indirim sağlandı. Anaparada herhangi bir indirim söz konusu olmadı. Geciken dönem içinse aylık 0,35 Yİ-ÜFE oranı baz alınmaya başlandı. Bu da şu demek: Aylık işletilen yüzde 1,40’lık gecikme faizinden daha düşük bir oran…
Henüz yeni mezun olmuş, hayatın zorlu yollarının başındaki gençlerimiz için bu yapılandırma yetersiz kalıyor. Borcun silinmesine yönelik bir yapılandırma daha doğru bir yaklaşım olabilir. Son yıllarda iş adamları ve sermayedarlara yönelik zaman zaman silinen vergi borçları ve hibe edilen krediler gibi bir yöntemle çözüm bulunması mümkün.
Geçmiş dönem borcu olan öğrencilerin borçlarının silinmesi dileğiyle…”
Yazımın üzerinden yaklaşık 7-8 ay sonra sevindirici bir gelişme gençlerin ve ailelerin yükünü hafifletti. Bu gelişme üniversiteli gençlerin sosyal medya üzerinden KYK borçlarının silinmesine yönelik çağrılarına cevap niteliğindeydi.
Cumhurbaşkanımız, 17 Temmuz 2022 günü kabine toplantısı sonrasında bundan sonra KYK öğrenim kredilerinin geri ödemelerinin enflasyon ve faiz farkı olmaksızın, anapara miktarında olacağını duyurdu. Bu uygulamadan, halen kredi geri ödemesi yapan tüm gençlerimiz yaralanacak ve önümüzdeki yıl kredi ödemesi başlayacak öğrenciler artık sadece aldıkları kredi rakamı kadar sorumlu olacaklar. KYK kredi borçları ile ilgili çalışmanın 2022-2023 akademik yılı Güz dönemine kadar tamamlanması öngörülmektedir.
İçinde bulunduğumuz 2022 yılında lisans öğrencileri aylık 850 TL, yüksek lisans devam edenler 1.700, doktora öğrencileri ise 2.250 TL KYK öğrenim kredisi alıyorlar.
Bundan sonrası için dileğimiz, bu uygulamanın bir adım daha ileriye götürülerek, üniversite okuyacak olan gençlere bu kredilerin burs olarak verilmesidir.
Biz isteyelim, takdir büyüklerin!
Sağlıcakla kalın…
