Tahıl koridoru anlaşması, 22 Temmuz günü İstanbul’da imzalandı. Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler arasında imzalanan anlaşmanın ana kapsamı gıda yüklü gemilerin Ukrayna’ya ait üç liman üzerinden güvenli bir şekilde belirlenen yerlere ulaşması. Ukrayna ve Rusya aynı masaya oturmadı, aynı belgeye imza atmadı. Bunun yerine iki ayrı belge imzalandı. Her iki anlaşmanın adı da; Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi. Anlaşma ilk etapta 120 gün boyunca uygulanacak ve sonrasında yenilenmesi planlanmakta.
Hepimizin bildiği gibi 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Rusya -Ukrayna gerilimi nedeniyle Karadeniz limanlarında bulunan birçok yük gemisinin çıkış yapamaması nedeniyle küresel bir gıda krizi gündeme geldi. Dünyanın iki önemli tahıl üretimi yapan ülkesinin ürünlerini uluslararası pazarda satamamaları tahıl, ayçiçek yağı fiyatlarında artışa neden oldu. Buna paralel dünyada birçok gıda da fiyatlar yükseldi. Aslında bu gerilimin gıda krizini derinleştireceği apaçık ortada bilinen bir gerçekti. Sözüm, bu gerilimi kulak arkası eden ABD, Çin gibi ülkelere…
Rusya, Ukrayna dünya tahıl ticaretinde yüksek potansiyel ile oldukça büyük öneme sahip. Hatta bazı ürünlerde iki ülkenin payını dikkate alındığında dünya ticareti açısından dengeleri değiştirecek güce sahip demek yanlış olmaz. Rusya ve Ukrayna dünyada arpa ihracatının yaklaşık rakamlarla yüzde 30’unu, buğday ihracatının yüzde 34’ünü, mısır ihracatının yüzde 20 sini oluşturuyor.
Tahıl koridoru demek, yaklaşık 35 milyon ton civarı tahıl ve ayçiçek yağının boğazlardan geçerek dünyaya ulaşmasıdır. Ayrıca Türkiye’nin buradan çıkacak ürünleri yüzde 25 daha ucuza alacağı belirtilenler arasında.
Ukrayna Ve Rusya ile ilişkilerde denge politikası ile ilerleyen Türkiye’nin arabulucu hamleleriyle- bu manada Türkiye güvenilir bir arabulucu rolünde olduğunu tüm dünyaya gösterme fırsatı buldu- çözülen tahıl krizi sonrasında gemiler 1 Ağustos gününden itibaren, Ukrayna limanlarından belirlenen rota üzerinden varış noktalarına doğru yola çıkmaya başladılar.
Razoni isimli ilk gemi Ukrayna’nın Odesa limanından 26 bin ton mısır yüküyle yola çıktı. Odesa limanının ilk misafiri ise yük almak üzere Fulmar S isimli gemi. 5 Ağustos günü yük almak üzere Bandırma limanından Ukrayna’ya doğru hareket etti.
Yine aynı gün 58 bin ton mısır taşıyan Polarnet, Rojen, Navistar adlı gemiler Türkiye üzerinden İngiltere ve İrlanda’ya doğru yola çıktı. Yola koyulan diğer gemiler İtalya’ya 11 bin ton soya taşıyan Sacura ve yine mısır yüklü Arizona… Bunlar gibi toplamda 80 gemi olduğu söyleniyor.
Bugün de yola çıkan gemiler var. Hepsi gıda krizine derman olabilmek üzere denizlerde…
Tahıl koridoru önemli… Fakat bu koridorun dünyadaki gıda krizini çözmeye yetmeyeceği aşikar. Gerek pandemi gerekse Rusya- Ukrayna gerilimi gösterdi ki birçok alanda olduğu gibi tarımda da kendine yeterliliğin önemi çok büyük. Bu manada Türkiye’nin sahip olduğu potansiyeli değerlendirmesinin ne kadar değerli olduğunun altını bir kez daha çizmek gerekir.
Sağlıkla kalın…
